۳-۱ شرح وضعیت عمومی منطقه مورد مطالعه
۳-۱-۱ موقعیت و وسعت
منطقه مورد مطالعه دشت ایذه است که وسعت ۱۴۱۷۲ هکتار و در شمال شرق اهواز، مرکز استان خوزستان و بین مختصات جغرافیایی ‘۴۵°۴۹ تا ‘۵۹° ۴۹ طول شرقی و’۴۶° ۳۱ تا ‘۵۷° ۳۱ عرض شمالی قرار دارد. شهرستان ایذه دارای دو بخش مرکزی و دهدز و به ترتیب شامل دهستانهای حومه شرقی، حومه غربی، هلایجان، مرغا، پیان، سوسن شرقی و سوسن غربی، دنباله رود جنوبی، دنباله رود شمالی و دهدز می باشد.
منطقه طرح که در دهستانهای حومه شرقی و غربی جای گرفته است، از شمال به دهستان پیان (پیون)، دشت سوسن و رود کارون، از شرق به سد کارون۳ و بخش دهدز، از جنوب به دهستان قلعه تل شهرستان باغملک و از غرب به دهستان های هلایجان و مرغا متصل گردیده است.
دشت ایذه با ارتفاعات اطراف محدود می گردد و تقریبا” تمامی مراکز جمعیتی به جز شهر ایذه در دامنه این ارتفاعات واقع شده اند. شهر ایذه با ارتفاع متوسط ۸۳۵ متر از سطح دریا در کنار ضلع جنوب غربی اراضی طرح قرار دارد هسته اولیه شهر ایذه بر روی اراضی مرتفع دشت شکل گرفته است و این اراضی مرتفع، مناسب ترین نقطه برای ایجاد یک مرکز سکونتی در وسط دشت بوده است.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
چون از طرفی به دلیل مرتفع بودن از گزند سیل محفوظ بوده و از طرف دیگر به لحاظ قرارگیری در وسط دشت، موقعیت مناسبی از نقطه نظر فیزیکی داشته و از ویژگی مرکزیت نسبت به سایر مراکز جمعیتی اطراف برخوردار بوده است.
شکل۳-۱ موقعیت منطقه مورد مطالعه در ایران و نمایش موقعیت پروفیل هایی حفر شده در منطقه
وضعیت طبیعی و توپوگرافی دشت ایذه به گونه ایست که مانند یک حوضه آبگیر بسته عمل می کند و کلیه آبهای سطحی از اطراف به سمت مرکز دشت جریان می یابند و دو تالاب نسبتا” وسیع را به وجود می آورند. این تالابها که در منطقه به اسم شط نیز نامیده می شوند، یکی تالاب میانگران (منقار یا مونگار) در شمال شهر ایذه قرار گرفته و گسترش آن را در این ناحیه با محدودیت مواجه می سازد و دیگری تالاب بندان (آب بندان) در ۳ کیلومتری جنوب شرقی ایذه واقع شده است. بر اساس اطلاعات موجود مساحت تالاب میانگران بین ۲۷۰۰ تا ۳۹۰۰ هکتار متغیر بوده و تالاب بندان حدود ۹۰۰ هکتار وسعت داشته است.
۳-۱-۲ اقلیم
به منظور بررسی آب و هوای منطقه مورد مطالعه از آمار ۱۰ ساله هواشناسی ایستگاه سینوپتیک ایذه، که نزدیک ترین ایستگاه به دشت ایذه می باشد، استفاده گردید. نتایج میانگین پارامترهای حداکثر مطلق دما، میانگین حداکثر دما، حداقل مطلق دما، میانگین حداقل دما، متوسط دما، میزان بارندگی، میزان تبخیر و میانگین رطوبت نسبی در ماه های مختلف سال در جدول ۳-۱ ارائه شده است. به طور کلی منطقه مورد مطالعه از نظر آب و هوایی جزﺀ اقلیم نیمه مرطوب معتدل محسوب می شود به گونه ای که قسمت اعظم نزولات آسمانی در فصول سرد سال می بارد. همچنین دارای تابستان های گرم و طولانی و زمستان های سرد و کوتاه مدت می باشد. به طور معمول مدت بارندگی در طی۷ ماه و از آبان ماه تا اردیبهشت ماه انجام می شود. میانگین بارندگی سالیانه منطقه ۵۸۳ میلی متر و میانگین دمای سالیانه C°۳/۲۱ می باشد. میانگین دمای حداکثر در مرداد ماه و برابر با C° ۳/۴۲ و میانگین دمای حداقل در دی ماه و برابر با C° ۲/۴ بوده است. حداکثر مطلق دما در تیر ماه ۱۳۸۷ و مرداد ۱۳۹۰ بوده که برابر با C°۴۷ و حداقل مطلق دما در بهمن ماه ۱۳۹۰ و برابر با C°۸/۵- گزارش شده است. میانگین تبخیر ماهانه در ماه های تیر و مرداد از دیگر ماه ها به طور قابل ملاحظه ای بیشتر می باشد. همچنین درصد رطوبت نسبی نیز در ماه های دی و بهمن نسبت به سایر ماه های سال مقدار بیشتری را به خود اختصاص داده است.
از بین کلیه عوامل مختلف آب و هوایی، دو عامل دما و بارندگی از اطلاعات آمار هواشناسی، برای تعیین تعداد ماه های خشک، استخراج گردید و پس از تعیین میانگین ماهیانه هر کدام در سال های مختلف، منحنی تغییرات حرارتی و رطوبتی آمبروترمیک براساس P=2T رسم و وضعیت رژیم رطوبتی و حرارتی خاک های منطقه مورد مطالعه مشخص گردید.
منحنی آمبروترمیک بیان کننده ماه های خشک و تر در یک سال می باشد. این منحنی برای ایستگاه سینوپتیک ایذه ترسیم گردیده است.
شکل۳-۲ منحنی آمبرو ترمیک ایذه
- - - - - | منحنی دمای متوسط ماهانه | |||
منحنی بارندگی متوسط ماهانه | ||||
روز | ۱۸۰ | (P<2T) | مجموع روزهای خشک سال | |
۱۳۸۱-۱۳۹۱ | دوره آماری استفاده شده جهت رسم منحنی |
۳-۱-۳ فیزیوگرافی و زمین شناسی عمومی منطقه
هدف از زمین شناسی، شناخت و بررسی سازندهای مختلف در منطقه از لحاظ تشخیص مواد مادری تشکیل دهنده خاک هاست. اراضی منطقه مورد مطالعه شامل واحد فیزیوگرافی دشت های مرتفع ( Plateo ) می باشد که از رسوبات آبرفتی دانه ریز در اطراف تالاب بندان و میانگران با شیب کلی ۲-۰ درصد و رسوبات آبرفتی دانه درشت در اراضی دامنه کوهستان با شیب کلی ۵-۲ درصد، تشکیل شده است.
محدوده مورد بررسی به لحاظ زمین شناسی متشکل از رسوبات دوره چهارم زمین شناسی(دوره حاضر) میباشد. در این منطقه غالبا رخساره آهک و کنگلومرا دیده می شود. با توجه به میزان آهک فراوان در خاک های نزدیک به ارتفاعات میتوان انتظار داشت که میزان آهک در تشکیلات این ارتفاعات نقش مهمی داشته باشد. همچنین در منطقه مورد مطالعه به طور وسیعی متشکل از کنگلومراهای بختیاری است که در ارتفاعات و کوهپایه ها چشمگیرتر می باشند. در اثر هوادیدگی و فرسایش بخشی از این کنگلومرا به مناطق کم ارتفاع منتقل شده است که با گذشت زمان رسوبات هوادیده نرم ناشی از فرسایش ارتفاعات حوزه بر روی آن تجمع یافته است. بطوریکه پروفیل هایی که در این مناطق حفر شده است نشان از عمق این رسوبات حتی بیش از ۲ متر می دهد. در صورتیکه در مناطق مرتفع تر و کوهپایه ها ضخامت رسوبات بسیار کمتر می باشد و لایه نازکی مشاهده شده است.
جدول۳-۱ میانگین آمار ایستگاه سینوپتیک ایذه برای ۱۰ سال متوالی (۱۳۸۱ الی ۱۳۹۱)
ماه |