که در واقع با دستکاری تصاویر افراد یک وجود غیر واقعی را از آنها به تصویر میکشند.
دستکاری تصاویز توسط رایانه ها
که معمولاً تغییرات اندکی در تصاویر اشخاص با بهره گرفتن از نرم افراهای موجود ایجاد می کنند و یک مخلوق غیر واقعی همانند هرزه نگاری گرافیکی ایجاد می کنند.
گوشی تلفن همراه
با توسعه صنعت مخابرات و ارتباطات و ایجاد گوشیهای تلفن همراه با کارآیهای همانند کامپیوتر آنها به عنوان مهمترین و متداولترین وسیله هرزه نگاری و دسترسی به موارد هرزه نگاری ایجاد شده و انتقال مطالب و موارد هرزه نگاری شده از یک وسیله به وسایلی که دارای امکانات ارتباط همانند بلوتوث[۷۳]۱، اینفراد [۷۴]۲ و … با کمترین زمان موجود و آسانترین راه شناخته شده و هرزه نگاران این وسایل را مهمترین وسیله برای اشتراک گذاری شناختهاند هر چند که در این وسایل کمترین کنترل اشتراک از دست فرد هرزه نگار که سودی از این عمل برای او ایجاد می شود خارج شده ولی به نظر میرسد قصد این افراد تأثیر گذاری محصولات هرزه خود بوده که اثرات آن ادامه مییابد.
( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
لذا همانطوری که مشاهده میگردد هرزه نگاری از نقاشی شروع شده و با پیشرفت علم پیشرفت کرد، به طوری که تبدیل به عکس و سپس فیلم و بازیهای کامپیوتر یوگرافیکی و سپس از طریق گوشیهای همراه ایجاد و درآمد چشمگیری توسط هرزه نگاران و ارائه دهندهگان آنها کسب گردید.
ب) انواع هرزه نگاری
هرزه نگاری به اعتبار افراد و محتوا و روش تولید به چندین نوع تقسیم میشوند:
الف - هرزه نگاری بزرگسال و هرزه نگاری کودک
این نوع تقسیم هرزه نگاری توسط کشورهای که هرزه نگاری را به رسمیت شناختهاند ایجاد گردید.
ب - هرزه نگاری مستقیم و هرزه نگاری نگاری غیر مستقیم
ج - هرزه نگاری ساده یا سنتی هرزه نگاری رایانهای یا مجازی
چون در تحقیق ارائه شده موضوعات در فضای مجازی مورد بررسی قرار میگیرد در خصوص هرزه نگاری مجازی توضیحاتی به شرح ذیل ارائه میگردد:
پیدایش رایانه موجب تحول عظیم در تمام زمینه ها گردید که هرزه نگاری هم از این امر مستثنا نبود، بازیهای رایانهای دگرگونی یا غیر واقعی نمودن عکسها با وسایل رایانهای از مهمترین وسایل بودند که در هرزه نگاری دخالت داشتند ولی با ایجاد اینترنت که معمولاً کاربران در فضای مجازی در آن حضور دارند سادهترین وسیله برای اشتراک یا ایجاد هرزه نگاری میتوان نام برد همانند اتاقهای چت روم، ایمیلها و پستهایی الکترونیکی، وایبر، اسکایپ، وی چت و .. که هر روز نرمافزارهای جدیدتری به آنها اضافه می شود.
ج) هرزه نگاری
در حقوق کیفری ایران نیز رفتارهای مرتبط با هرزه نگاری، در صورت جمع سایر شرایط مزبور به مرتکب، بزه دیده، دریافت کننده آثار، موقوع جرم، وسیله ارتکاب و نیز در فرض وجود عنصر روانی لازم جرم انگاری شده است. عمده مجازاتهایی که برای این جرایم در نظر گرفته شده است شلاق، جزای نقدی، حبس و محرومیت از حقوق اجتماعی و در برخی مواد مفسد فی الارض هم میتوان بر این عناوین اضافه نمود.
گفتار دوم) هرزه نگاری کودک
امروزه حمایت از کودکان در برابر خطرات دنیای جدید که قسمت عمدهای از آن در فضای سایبر تجلی یافته برای کلیه کشورها امری بدیهی است. هرزه نگاری در فرهنگهای حقوق انگلیسی به معنی « هر نوع نوشته، تصویر، فیلم و سایر مطالب و موارد مروبوط به امور جنسی است که فاقد هر گونه ارزش ادبی، هنر، سیاسی و علمی باشد»[۷۵]۱
در این میان بیشترین توجه نسبت به اطفال صورت گرفته است. زیرا اطفال در برابر تصاویر محرک و مستهجن بسیار آسیب پذیر هستند. توجیه اصلی قانونگذاری در راستای جرم تلقی کردن هرزه نگاری، دفاع از عفت و اخلاق جامعه است. تولیدات و انتشارات انبوهی از تصاویر یا اصوات مستهجن که اکنون در فضای سایبر شایع است به شدت سلامت اخلاقی اشخاص و به ویژه اطفال را تهدید می کند. تصاویری که بر خلاف موازین عقلی و شرعی بوده و مذاق جنسی را تحریک کرده و آثار زیان باری در روابط اجتماعی افراد می گذارد به طوری که میتوان گفت فضای آلوده سایبر محدود به لحظهای که کاربر از اینترنت استفاده می کند نیست بلکه این فضا باعث تزلزل اخلاقی در جامعه و فضای واقعی میگردد و به همین دلیل فضای سایبر باید از گزند محتویات منافی عفت و اخلاق عمومی در امان باشد.
از طریق اطفال در برابر تصاویر محرک و مستهجن بسیار آسیب پذیر هستند و سه خطر عمده آنها را تهدید می کند. نخست احتمال بزهکار جنسی شدن است که عمدتاً به صورت غیر طبیعی و خطرناک است. دوم احتمال بزه دیده شدن که این احتمال نسبت به اطفال بسیار زیاد است. اطفال و نوجوانانی که شاهد تصاویر مستهجن هستند به نوعی به ارتکاب این اعمال تحریک میشوند و البته این مورد علاوه بر پستهای الکتریکی یا دعوتهای متضمن انجام اعمال جنسی است که با صداقت اطفال را مورد خطاب قرار می دهند. سوم احتمال منحرف شدن اطفال است که در این جا هر چند بزهکار یا بزه دید نیست اما یک منحرف جنسی محسوب می شود که به اعمالی همچون خود ارضایی، مازوخیسم جنسی و … دست مییازد. به همین جهت سازمانهای بین المللی و کشروها سعی در جرم نگاری هرزه نگاری کودکان کردند.
کشورها و سازمانهای بین المللی در جرم انگاری هرزه نگاری کودک اخلاف نظری ندارند، اما اخلاف آنها در خصوص تعریف هرزه نگاری کودک موجب وضع قوانین مقررات مختلفی در سراسر جهان شده است. و این اختلاف ناشی از موارد زیر است:
اختلاف در مصادیق هرزه نگاری کودک
اختلاف در انواع جرایم مرتبط با هرزه نگاری کودک
اختلاف در سن کودک
در خصوص سن کودک در کشورهای مختلف رویههای متفاوتی در این زمینه تعیین شده است، به گونه ای که بعضی کشورها سن کودک را ۱۸ سال و بعضی دیگر ۱۹ یا ۱۲ سال تعیین می کنند. بنابراین اگر یک فرد ۱۴ ساله مورد هرزه نگاری قرار گیرد ممکن است در یک کشور این عمل جرم باشد و در کشور دیگر جرم نباشد. تا اینکه ماده ۹۹ کنوانسیون جرایم محیط سایبر مصورب سال ۲۰۰۱ تحت عنوان جرایم مرتبط با هرزه نگاری کودکان، ضابطهای خاص بیان نموده اند. در مورد سن افرادی که میتوان آنها را کودک و هرزه نگاری آنها را هرزه نگاری کودک دانست در بند ۳ ماده ۹ آمدهاست، واژه صغیر شامل تمام افراد زیر ۱۸ سال است البته عضور مورد نظر (کشور مورد نظر) می تواند محدودیت سنی کمتر را مقرر دارد که البته نباید کمتر از ۱۶ سال باشد.
دولت جمهوری اسلامی ایران بر اساس قانون الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به پروتکل اختیاری کنوانسیون حقوق کودک مصوب ۹/۵/۱۳۸۶ بهاین کنوانسیون ملحق شد که بر اساس این ماده واحده مقرر میدارد « به دولت جمهوری اسلامی ایران اجازده داده می شود با پروتکل اختیاری کنوانسیون حقوق کودک در خصوص فروش، فحشاء و هرزه نگاری (مصوب ۱۳۷۹/۳/۴ هجری شمسی برابر با ۲۵ مه ۲۰۰۰ میلادی مجمع عمومی سازمان ملل متحد) به شرح پیوست ملحق شود و اسناد آن را نزد دبیر کل سازمان ملل متحد توزیع نماید.
تبصره ۱ – مسئولیت پیگیری اقداماتی که طبق این پروتکل بر عهده دستگاههای اجرایی است و نیز تنظیم گزارش اقدامات یاد شده بر عهده وزارت دادگستری میباشد.
تبصره ۲ – ضانتمای جزایی که در ارتباط با جرام مندرج در پروتکل در قوانین فعلی جمهوری اسلامی ایران منظور شده ( از جمله (۸۲) تا (۱۰۷)، (۱۱۰)، (۱۱۲)، (۱۲۱) تا (۱۲۶)، (۱۳۸)، (۶۲۱)، (۶۳۹)، (۶۴۰) و (۷۱۳) قانون مجازات اسلامی،بند (۴) اصل (۴۳) و جزء (ج) بند (۶) اصل (۲) قانون اساسی، مواد(۷۹)، (۱۷۱) و (۱۷۲) قانون کار مصوب ۲۶/۸/۱۳۶۹ مواد (۲)، (۴) و (۵) قانون نحوه مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیتهای غیر مجاز مینمایند مصوب ۲۴/۱۱/۱۳۷۲ و ماده (۱۶) قانون حمایتاز کودکان بی سرپرست مصورت ۲۹/۱۲/۱۳۵۳ توسط دستگاههای مسئول اعمال میگردد و در مواردی که جهت تحقق اهداف پروتکل نیاز به پیش بینی مجازاتهای جدید یا تشدید مجازاتهای فعلی باشد، لایحه لازم با نظر قوه قضائیه تهیه و برای سیر مراحل تصویب ارائه خواهد شد.»[۷۶]۱
در مقررات کیفری دولت جمهوری ایران حمایتافراد در برابر محتویان هرزه شامل تصاویر، نوشتهجات، فیلم و غیره که عفت و اخلاق عمومی را جریحه دار می کند، سابقاً در ماده ۲۱۳ مکرر قانون مجازات عمومی پیش بینی شده بود که ماده ۶۴۰ قانون مجازات اسلامی در واقع تکرار این ماده محسوب می شود. در این دو ماده ذکری از کودکان به میان نیامده و از آنها حمایت خاصی صورت نگرفته است. اما در برخی مقررات دیگر حمایت خاصی از کودکان در برابر سوء استفاده جنسی وجود دارد. تبصره ۳ ماده ۳ قانون نحوه مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیتهای غیر مجاز مینمایند [۷۷]۲، از جمله این موارد است. یا ماده ۳ قانون حمیات از کودکان و نوجوانان زیر ۱۸ سال تمام را به منظور ارتکاب اعمال خلاف جرم میداند. با وجود این در فضای سایبر این عمل جرم انگاری نشده بود تا اینکه با تصویب قانون جرایم رایانهای در ماده ۱۴ و ۱۵ به مواردی از هرزه نگاری به صورت کلی پرداخته است.
گفتار سوم) توزیع، تولید، انتشار محتویات مستهجن و هرزه به وسیله سامانههای رایانهای
توزیع، تولید، انتشار محتویات مستهجن و هرزه به وسیله سامانههای رایانهای عنوان مجرمانه مذکور در فصل چهارم از قانون جرایم رایانهای ماده ۱۴ مورد نظر قرار گرفته است این ماده به نوعی شباهت بسیاری با ماده۶۴۰ قانون مجازات اسلامی دارد، با این تفاوت که در آن استفاده از سامانههای رایانهای مخابراتی مورد اشاره قرار گرفته است. به علاوه برای محتویان موضوع این ماده قید مستهجن به کار رفته است. بر خلاف ماده ۶۴۰ همچنین در این ماده برای منتشر کردن، توزیع کردن و معامله کردن بدون قید ولی تولید و ذخیره و نگهداری به قصد تجارت و افساد مورد جرم انگاری قرار گرفته است، این که معامله کردن بودن قصد تجارت اصولاً قابل تصور است جای سوأل دارد نکته دیگر به کار بردن واژه افساد که نه تنها در قانون بلکه در حقوق و رویه قضایی تعریف و محدوده مشخصی برای آن بیان نشده است واستفاده از این واژه هم در بحث نظری و هم در عمل راه تفاسیر متفاوت و اختلاف رویه ناشی از آن را باز می گذارد.
در این ماده عنوان «ذخیره» هم مورد استفاده قانونگذار قرار گرفته است تا افراد از ذخیره انبوه این محصولات به قصد انتشار، ارسال یا تجارت پرهیز نمایند. چه این که به لحاظ قابلیت بالای ذخیره سازی و سهولت ان توسط سیستمهای رایانهای بحث ذخیره سازی توسط سامانههای مزبور از اهمیت ویژهای برخوردار است.
تبصره ۱ – این ماده محتویات مبتذل را به عنوان آثاری که دارای صحنه و صور قبیحه میباشد، تعریف نموده است. در حلیکه تبصره ۱ ماده ۳ بند ب قانون نحوه مجازات اشخاصی که در امور سعی و بصری فعالیت غیر مجاز مینمایند، مصوب ۱۹/۱۰/۸۶ در تعریف آثارل مبتذل چنین بیان می کند: آثار سمعی و بصری «مبتذل» به آثاری اطلاق میگردد که دارای صحنه ها و صور قبیحه بوده و مضمون مخالف شریعت و اخلاق اسلامی را تبلیغ و نتیجه گیری کند.
الف) رکن قانونی
عنوان مجرمانه ماده ۱۴ از فصل چهارم قانون جرایم رایانهای با عنوان جرایم علیه عفت و اخلاق عمومی میباشد.
ب) رکن مادی
از طریف افعال ثبت، انتشار، توزیع، تولید، معامله، ارسال، ذخیره نمودن تحقق مییابد و شرایطی که قانون برای تحقق جرم لازم دانسته است اینکه آنچه مورد انتشار، توزی, و … قرار میگیرد مستهجن باشد ( البته دو تبصره متذکر محتویات مبتذل نیز گردیده است) و این افعال توسط سیستمهای رایانهای و مخابراتی انجام گرفته باشد.
ج) رکن روانی
عمد در انتشار، توزیع، تولید، معامله و … محتویات مستهجن و مبتذل میباشد در مورد نگهداری و ذخیره نمودن علاوه بر عمد در نگهداری و ذخیره سازی قصد ارسال، انتشار و یا عنصر معنوی این جرم عمد در تحریک، ترغیب، تطمیع، فریب، آموزش، تسهیل دستیابی به محتویات مستهجن و مبتذل از طریق سامانههای رایانهای و مخابراتی یا حاملهای داده است.
مبحث دوم) نشر اکاذیب
جرم نشر اکاذیب یکی از شایعترین جرایم موجود در فضای سایبر (مجازی) محسوب می شود که با توجه به سهولت ارتکاب آن رشد فزآیندهای در سالهای اخیر داشته است با توجه به امکاناتی که در فضای مجازی موجود است به راحتی میتوان به وسیله وبلاگها، وب سایتها و ایمیلها وشبکههای اجتماعی مطالب خلاف واقع را در سریعترین زمان ممکن در دسترسی میلیونها نفر قرار داد واز این طریق به حیثیت و آبروی شخص حقیقی یا اعتبار شخص حقوقی خدشه وارد کرد که در این مبحث این جرم را از دیدگاه قانون جرایم رایانهای مورد بررسی قرار میدهیم.
گفتار اول) رکن قانونی
رکن قانون این جرم ماده ۱۸ قانون جرایم رایانهای است که مقرر میدارد « هر کس به قصد اصرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی به وسیله سامانه رایانهای یا مخابراتی اکاذیبی را منتشر نماید یا در دسترس دیگران قرار دهد یا با همان مقاصد اعمالی را بر خلاف حقیقت راساً یا به عنوان نقل قول، ب شخص حقیقی یا حقوقی به طور صریح یا تلویحی نسبت دهد اعم از اینکه از طریق یاد شده به نحوری از انحاء ضرر مادی یا معنوی به دگری واد شود یا نشود، افزون بر اعاده حیثیت( در صورت امکان) به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج (۵٫۰۰۰٫۰۰۰) ریال تا چهل میلیون (۴٫۰۰۰٫۰۰۰) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.»
این ماده با برخی از تغییرات اندک همان تکرار ماده ۶۹۸ قانون تعزیرات و به دو دلیل عمده در قانون مجازات جرایم رایانهای ذکر شده است. اولاً وسیله ئر ماده ۶۹۸ حصری است و شامل سیستمهای رایانهای و مخابراتی نمی شود و حتی حقوقدانان با اختلاف آراء به سختی تلویزیون و رادیو را با توجه به تفسیر ادبی داخلی در این ماده میدانند و لازم بود تکلیف نشر اکاذیب جرمی بسیار شایع در محیط مجازی است و وسیله ارتکاب جرم بسیار مناسبتر و راحتتر در خدمت تحقق این جرم است. لذا جرم انگاری این عمل در فضای مجازی ضروری میبود.
گفتار دوم) رکن مادی
اجراء تشکیل دهنده رکن مادی نشر اکاذیب شامل موارد زیر است.
الف) رفتار مجرمانه مرتکب
رفتار مجرمانه تشکیل دهنده این جرم به صورت فعل مثبت تحقق مییابد و ترک فعلی نمیتواند عنصر مادی جرم نشذ اکاذیب را فراهم کند؛ زیرا از کلمه «نشر» در عنوان مجرمانه « نشر اکاذیب» تنها فعل مثبت به ذهن متبادر می شود و نمی توان تصور کرد که فردی با ترک فعل، مثلاً سکوت در قبال انتشار اکاذیب در وب سایتها و جلوگیری نکردن از انتشار آن مشمول این جرم شود.
مرتکب این جرم به دو طریق می تواند نشر اکاذیب کند.
مرتکب راساً اکاذیب و مطالب خلاف واقع را ایجاد می کند، سپس آن را در محیط منتشر می کند و یا در دسترس دیگران قرار میدهد.
